Dziś prezentuję pozycję z 1967 r., a zawierającą m.in. historię kościołów w dekanacie nidzickim.
"Spis duchowieństwa i parafii diecezji warmińskiej 1967" Nakładem Kurii Biskupiej Diecezji Warmińskiej w Olsztynie
Kościół parafialny został udotowany w dekrecie lokacyjnym miasta z r. 1381. W tym samym roku jest wymieniany także proboszcz Nidzicy. Kościół gotycki wybudowano przy końcu wieku XIV. Od reformacji stał się własnością protestantów. Kościół ten spalił się 30 marca 1664, a nabożeństwa ewangelickie zostały przeniesione do kaplicy zamkowej. Nowy kościół ewangelicki wybudowano w r. 1818, który po ostatniej wojnie przejęli katolicy, oddając w zamian swój mały kościółek protestantom.
W r. 1520 na tzw. górze garncarskiej był jeszcze kościół Najśw. Maryi Panny, opanowany również przez ewangelików po sekularyzacji Prus.
Kościół ten spłonął przy pożarze miasta w r. 1664.
Katolicy osiedleni w Nidzicy z początkiem wieku XIX po pociechę religijną przechodzili granicę pruską do Janowa w Królestwie Kongresowym. Jednakże od r. 1841 granica ta została zamknięta i pilnie strzeżona. Dnia 20 lutego 1854 utworzono w Nidzicy placówkę katolicką ze stałym duszpasterzem, który pierwszą od czasów reformacji Mszę św. odprawił 26 marca tegoż roku. Kamień węgielny pod budowę kościółka został poświęcony 20 października 1858. Konsekracji nowej świątyni dokonał 3 czerwca 1860 sufragan chełmiński biskup Jerzy Jeschke, który wiele przyczynił się do jej wystawienia. Nieco przedtem, 21 lutego 1860, erygowano w Nidzicy parafię katolicką. Wieża została dobudowana w r. 1890.
Administrator: Ks. Józef Sikora, kanonik D.K. Koleg., dziekan, ur. 2.XI.1907, wyśw. 2.VI.1935, ust. 1966.
Wikariusze: Ks. mgr Stefan Nowak, Ks. mgr Leon Zajkowski, Ks. Wincenty Putko, Ks. Aleksander Jasikowski, Ks. Michał Struk.
Kościoły filialne:
K a n i g o w o posiadało kościół katolicki w wieku XV, który został przebudowany w wieku XVIII. W czasie reformacji zajęli go protestanci i używali do r. 1945.
M u s z a k i istniały już w r. 1595. Ludność tu zamieszkała była wówczas wyznania ewangelickiego. W r. 1612 był tu kościół protestancki, postawiony z drzewa. Gdy się spalił, protestanci w r. 1750 wybudowali nowy kościół z kamienia, który miał drewnianą wieżę. Kościół ten został zniszczony i spalony w r. 1914. Podobny los spotkał następny kościół podczas drugiej wojny światowej. Po r. 1945 napłynęła tu ludność katolicka, która urządziła sobie kaplicę w domu prywatnym.
N a p i e r k i pierwszy raz są wymieniane w r. 1411. Przed reformacją istniał tu kościół katolicki, który potem został opanowany przez
protestantów. Staraniem proboszcza z Nidzicy ks. Franciszka Klinka wybudowano tu kościół katolicki w r. 1934, poświęcony tego samego roku przez biskupa Maksymiliana Kallera na cześć św. Antoniego. W latach 1960-1 kościół odnowiono i zabezpieczono.
Zainteresowani zapoznaniem się historią nidzickiego duchowieństwa powinni przeczytać poniższe pozycje.
Lucjan Czubiel „Nidzica” Olsztyn 1965
Kościół usytuowany w zachodniej części miasta, ścianą boczną wspiera się na murach obronnych. Wzniesiony pod koniec XIV wieku w ciągu wieków ulegał pożarom: w 1664, 1804, 1914; na skutek przebudów utracił pierwotny charakter gotycki, chociaż mury magistralne pochodzą z czasów średniowiecza. Po ostatniej odbudowie w 1920 roku uzyskał pseudo renesansowy charakter. Kościół solowy na rzucie prostokąta, murowany z cegły, tynkowany. Do elewacji bocznej od strony wschodniej przylega wieża gotycka, jedynie jej zakończenie jest nowsze. W 1964 roku elewacje kościoła zostały odmalowane.
Wnętrze kościoła bez fresku ...
Budowla powstała jeszcze pod koniec XIV wieku. Kościół parafialny w Nidzicy udotowano w przywileju lokacyjnym miasta (1381). W czasie reformacji przejęli go protestanci. Kościół ten był niszczony w 1664,1804 i ostatnio podczas ofensywy rosyjskiej w 1914 roku (odbudowano go dopiero w latach 1923-1924). Wieżę podwyższono w roku 1903. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy, oddając w zamian swój mały neogotycki kościół protestantom.
Kolejno podejmowane odbudowy zatarły w znacznej mierze pierwotny gotycki charakter budowli, której - w nawiązaniu do stanu z drugiej połowy XVII wieku - nadano formy neorenesansowe. Kościół nieorientowany (ołtarz ustawiony w południowej części nawy, murowany z cegły, otynkowany; salowy, na rzucie prostokąta, z zakrystią od południa. Do elewacji wschodniej przylega wieża; jej elewacja do wysokości trzeciej kondygnacji zachowuje podziały gotyckie za pomocą szerokich płytkich blend zamkniętych szeregiem arkadek, szczyty zaś są neorenesansowe. Wielkie gotyckie wnęki zachowały się na wewnętrznych ścianach nawy. Staraniem proboszcza, księdza Władysława Sudzińskiego, w latach 1994-2005 odnowiono elewację kościoła, wnętrze otrzymało nową polichromię.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz